Integrimi Funksioneve 482E7A
1. Problemi: Të integrojmë funksionet racionale dhe iracionale.
2. Integrimi i funksioneve racionale: Një funksion racional është raporti i dy polinomëve, pra $f(x) = \frac{P(x)}{Q(x)}$ ku $P$ dhe $Q$ janë polinomë.
3. Formula bazë: Për integrimin e funksioneve racionale përdoren metoda të ndryshme si:
- Ndarja e pjesëve (partial fractions) kur $\deg(P) < \deg(Q)$.
- Ndarja e polinomëve nëse $\deg(P) \geq \deg(Q)$.
4. Shembull i thjeshtë: Integrimi i $\int \frac{1}{x^2 - 1} dx$.
- Faktorizojmë emëruesin: $x^2 - 1 = (x-1)(x+1)$.
- Shpërndajmë në fraksione të pjesshme: $\frac{1}{x^2 - 1} = \frac{A}{x-1} + \frac{B}{x+1}$.
- Gjejmë $A$ dhe $B$ duke barazuar dhe zgjidhur sistemin.
- Integrimi bëhet si $\int \frac{A}{x-1} dx + \int \frac{B}{x+1} dx = A \ln|x-1| + B \ln|x+1| + C$.
5. Integrimi i funksioneve iracionale: Këto përfshijnë rrënjët si $\sqrt{x}$, $\sqrt{x^2 + a^2}$, etj.
6. Metoda kryesore: Përdorimi i zëvendësimeve trigonometrike ose algebrike për të thjeshtuar rrënjët.
7. Shembull: Integrimi i $\int \sqrt{x} dx$.
- Shkruajmë $\sqrt{x} = x^{1/2}$.
- Përdorim formulën e fuqisë: $\int x^n dx = \frac{x^{n+1}}{n+1} + C$ për $n \neq -1$.
- Kështu, $\int x^{1/2} dx = \frac{x^{3/2}}{3/2} + C = \frac{2}{3} x^{3/2} + C$.
Përmbledhje: Integrimi i funksioneve racionale kërkon shpërndarje në fraksione të pjesshme ose ndarje polinomiale, ndërsa integrimi i funksioneve iracionale kërkon shpesh zëvendësime për të thjeshtuar rrënjët.