Yaxlitlash Foiz
1. Muammo: Nima uchun qiymat 0 ga yaxlitlandi va hisoblashlarimiz to'g'riligini isbotlash uchun foizni topish kerak.
2. Yaxlitlash sababi: Ba'zan natijalar kichik sonlar bo'lib, ular amaliy hisoblashlarda qulaylik uchun 0 ga yaxlitlanadi. Bu, ayniqsa, juda kichik qiymatlar (masalan, 0.0001) bo'lsa, natijani soddalashtirish uchun ishlatiladi.
3. Foizni hisoblash: Agar bizda haqiqiy qiymat $x$ va taxminiy qiymat $y$ bo'lsa, xatolik foizi quyidagicha hisoblanadi:
$$\text{Xatolik foizi} = \left|\frac{x - y}{x}\right| \times 100\%$$
4. Misol: Agar haqiqiy qiymat $0.03$ va taxminiy qiymat $0$ bo'lsa,
$$\text{Xatolik foizi} = \left|\frac{0.03 - 0}{0.03}\right| \times 100 = 100\%$$
Bu juda katta xatolik, shuning uchun yaxlitlash noto'g'ri bo'lishi mumkin.
5. Agar haqiqiy qiymat $0.1$ va taxminiy qiymat $0.095$ bo'lsa,
$$\text{Xatolik foizi} = \left|\frac{0.1 - 0.095}{0.1}\right| \times 100 = 5\%$$
Bu xatolik 5% dan kichik yoki teng, ya'ni hisoblashlarimiz to'g'ri deb hisoblanadi.
6. Xulosa: Yaxlitlash faqat kichik xatoliklar bilan amalga oshirilishi kerak. Foiz xatolikni hisoblash orqali natijalarimizning to'g'riligini tekshirish mumkin va agar u 5% dan kichik bo'lsa, hisoblashlarimiz to'g'ri hisoblanadi.