Pzpt Bbsh
1. مسئله را بیان میکنیم: دو تابع
$$f(x) = 3x + 1 + |ax - 1|$$
و
$$g(x) = |ax + 1|(bx + 1)$$
اکیدا پیوسته هستند و میخواهیم مقادیر صحیح ممکن برای $a + b$ را پیدا کنیم، همچنین $a \neq 0$ است.
2. بررسی پیوستگی تابع $f(x)$:
تابع مؤلفه $3x+1$ پیوسته است. قسمت چالشی پیوستگی، قدرمطلق $|ax - 1|$ است که ممکن است در نقطهای که داخل قدرمطلق صفر میشود ناپیوسته شود؛ یعنی در نقطه $x_0$ که:
$$ax_0 - 1 = 0 \implies x_0 = \frac{1}{a}$$
3. تابع $f$ باید در $x_0$ پیوسته باشد، پس حد چپ و راست و مقدار تابع در $x_0$ باید مساوی باشند. مقدار تابع در $x_0$:
$$f\left(\frac{1}{a}\right) = 3 \cdot \frac{1}{a} + 1 + |a \cdot \frac{1}{a} - 1| = \frac{3}{a} + 1 + |1 - 1| = \frac{3}{a} + 1 + 0 = \frac{3}{a} + 1$$
حد چپ $x \to \frac{1}{a}^-$:
وقتی $x < \frac{1}{a}$ و چون $a \neq 0$، علامت $(ax - 1)$ به علامت $a$ بستگی دارد:
- اگر $a > 0$, آنگاه برای $x < \frac{1}{a}$ داریم $ax - 1 < 0$ پس:
$$|ax - 1| = -(ax - 1) = 1 - ax$$
حد چپ:
$$\lim_{x \to \frac{1}{a}^-} f(x) = 3x + 1 + 1 - ax = 3x + 2 - ax$$
جایگذاری $x = \frac{1}{a}$:
$$3 \cdot \frac{1}{a} + 2 - a \cdot \frac{1}{a} = \frac{3}{a} + 2 - 1 = \frac{3}{a} + 1$$
- اگر $a < 0$, برای $x < \frac{1}{a}$ داریم $ax - 1 > 0$ (چون $a<0$ و $x < \frac{1}{a}$ یعنی $x$ بزرگتر از عددی منفی کمتر از $1/a$ نیست، پس بهتر است این حالت جداگانه بررسی شود، اما نتیجه اصلی این است که پیوستگی برقرار است چون مقدار تابع جایگذاری شده برابر حد است.
به این ترتیب برای تابع $f$ پیوستگی برقرار است.
4. بررسی پیوستگی تابع $g(x)$:
تابع $g(x) = |ax + 1|(bx + 1)$ ممکن است در نقطهای که داخل قدرمطلق صفر شود ناپیوسته باشد، یعنی:
$$ax + 1 = 0 \implies x_1 = -\frac{1}{a}$$
5. مقدار تابع در این نقطه:
$$g\left(-\frac{1}{a}\right) = |a \cdot (-\frac{1}{a}) + 1| \cdot \left(b \cdot (-\frac{1}{a}) + 1\right) = | -1 + 1| \cdot \left(-\frac{b}{a} + 1\right) = 0 \cdot \left(1 - \frac{b}{a}\right) = 0$$
6. حد چپ و راست تابع $g$ در $x_1$:
علامت داخل قدرمطلق برای $x < x_1$ و $x > x_1$ متفاوت است.
- برای $x < -\frac{1}{a}$، چون $a \neq 0$، مقدار $ax + 1$ علامتی دارد که بسته به علامت $a$ مشخص میشود.
اگر $a > 0$: برای $x < -\frac{1}{a}$ داریم $ax + 1 < 0$ یعنی:
$$|ax+1| = -(ax+1) = -ax -1$$
حد چپ:
$$\lim_{x \to -\frac{1}{a}^-} g(x) = (-ax -1)(bx +1) = (-a b x^2 - a x - b x -1)$$
جایگذاری $x = -\frac{1}{a}$:
$$ -a b \left(\frac{1}{a^2}\right) - a \left(-\frac{1}{a}\right) - b \left(-\frac{1}{a}\right) - 1 = - \frac{b}{a} + 1 + \frac{b}{a} - 1 = 0$$
- برای $x > -\frac{1}{a}$ داریم $ax + 1 > 0$، پس:
$$|ax + 1| = ax + 1$$
حد راست:
$$\lim_{x \to -\frac{1}{a}^+} g(x) = (ax + 1)(bx + 1) = ab x^2 + a x + b x + 1$$
جایگذاری $x = -\frac{1}{a}$:
$$a b \left(\frac{1}{a^2}\right) + a \left(-\frac{1}{a}\right) + b \left(-\frac{1}{a}\right) + 1 = \frac{b}{a} - 1 - \frac{b}{a} + 1 = 0$$
7. پس تابع $g$ نیز در $x_1$ پیوسته است.
8. حال باید بدانیم برای صحت پیوستگی و معنای مسئله، $a + b$ چه مقادیر صحیحی میتواند بگیرد.
هیچ محدودیتی بر $b$ یا $a$ از شرط پیوستگی مستقیم نداریم به جز $a \neq 0$.
اما از فرمولهای جدول حدها، به نظر میرسد شرطی مانند زیر باید برقرار باشد تا همه چیز صحیح باشد:
در نهایت بدون شرطی اضافی، میتوان $a + b$ هر عدد صحیحی باشد زیرا $a$ هر عدد غیر صفر صحیحی و $b$ هر عدد صحیح باشد.
9. جمعبندی:
- $a$ عدد صحیح غیر صفر
- $b$ عدد صحیح دلخواه
- بنابراین $a + b$ میتواند هر عدد صحیح باشد.
**پاسخ نهایی:**
$$a + b \in \mathbb{Z}$$
و هیچ محدودیت غیر از $a \neq 0$ برای $a + b$ بر جای نمیماند.