Multiple Problems A9Ae47
1. Masala: Berilgan $f(x) = 3x - 7$ va $g(x) = 4x + 3$ funksiyalar uchun $g(f(x))$ ni toping va teskari funksiyasini aniqlang.
Formulalar: Kompozitsiya funksiyasi $g(f(x)) = g(f(x))$ va teskari funksiya $f^{-1}(x)$ shunday funksiya bo'ladiki, $f(f^{-1}(x)) = x$.
Hisoblash:
$$g(f(x)) = 4(3x - 7) + 3 = 12x - 28 + 3 = 12x - 25$$
Teskari funksiya uchun $y = 12x - 25$ ni $x$ ga nisbatan yechamiz:
$$y = 12x - 25 \Rightarrow 12x = y + 25 \Rightarrow x = \frac{y + 25}{12}$$
Demak, teskari funksiya:
$$f^{-1}(x) = \frac{x + 25}{12}$$
Javob: D) $y = \frac{4x + 25}{12}$ emas, balki $y = \frac{x + 25}{12}$, lekin variantlar orasida eng yaqin D) variant.
2. Masala: $f(x + 1) + 2f(x) = 12$ va $f(2) = 7$ bo'lsa, $f(4)$ ni toping.
Formulalar: Berilgan tenglama rekursiv ko'rinishda.
Hisoblash:
$f(3) + 2f(2) = 12 \Rightarrow f(3) + 14 = 12 \Rightarrow f(3) = -2$
$f(4) + 2f(3) = 12 \Rightarrow f(4) + 2(-2) = 12 \Rightarrow f(4) - 4 = 12 \Rightarrow f(4) = 16$
Javob: D) 16
3. Masala: $f(3x + 2) = x^2 + 2$ bo'lsa, $f(x)$ ni toping.
Formulalar: $f(3x + 2) = x^2 + 2$ ni $t = 3x + 2$ deb olamiz, $x = \frac{t - 2}{3}$.
Hisoblash:
$$f(t) = \left(\frac{t - 2}{3}\right)^2 + 2 = \frac{(t - 2)^2}{9} + 2 = \frac{t^2 - 4t + 4}{9} + 2 = \frac{t^2 - 4t + 4 + 18}{9} = \frac{t^2 - 4t + 22}{9}$$
Javob: A) $\frac{x^2 - 4x + 22}{9}$
4. Masala: $f(x) = x^2 - x + 2$ va $g(f(x)) = 2x^2 - 2x + 1$ bo'lsa, $g(x)$ ni toping.
Formulalar: $g(f(x)) = g(y)$, $y = f(x)$.
Hisoblash:
$f(x) = x^2 - x + 2$, $g(f(x)) = 2x^2 - 2x + 1$
Faraz qilamiz $g(y) = ay + b$
$$g(f(x)) = a(x^2 - x + 2) + b = a x^2 - a x + 2a + b$$
Bu $2x^2 - 2x + 1$ ga teng bo'lishi kerak, shuning uchun:
$$a = 2, -a = -2 \Rightarrow a = 2$$
$$2a + b = 1 \Rightarrow 4 + b = 1 \Rightarrow b = -3$$
Demak,
$$g(x) = 2x - 3$$
Javob: A) $2x - 3$
5. Masala: $\frac{f(x)}{x - 4} \cdot (x + 1) \leq 0$ tengsizlikni yeching, grafik asosida.
Grafikdan ko'rinib turibdi: $f(x)$ ning ildizlari $x = -5$ va $x = -1$ atrofida, $f(x)$ $x=0$ da 0 ga teng.
Tengsizlikni yechish uchun nol nuqtalarini va taqsimotini aniqlaymiz:
Nol nuqtalari: $f(x) = 0$ da $x = -5, -1$ va $x - 4 = 0$ da $x=4$.
Tengsizlik:
$$\frac{f(x)}{x - 4} (x + 1) \leq 0$$
Bu ifoda $x$ bo'yicha quyidagi intervallarda belgisi o'zgaradi:
$(-\infty, -5], [-5, -1], [-1, 4), (4, \infty)$
Grafik va ifodaning belgisi asosida yechim:
Javob: D) $(-\infty; -5] \cup [-1; 4)$
6. Masala: $f(x) = \begin{cases} x^2 - 9, & x \geq 0 \\ x^2 + 9, & x < 0 \end{cases}$ bo'lsa, $f(f(2))$ ni toping.
Hisoblash:
$f(2) = 2^2 - 9 = 4 - 9 = -5$
$f(-5)$ uchun $x < 0$ bo'lgani uchun:
$f(-5) = (-5)^2 + 9 = 25 + 9 = 34$
Javob: $f(f(2)) = 34$ variantlarda yo'q, lekin eng yaqin javob yo'q.
7. Masala: $y = \frac{3x - 13}{x - 3}$ funksiyaning grafigi qaysi choraklardan o'tadi?
Hisoblash:
Asimptotalar: $x = 3$ (vertikal), $y = 3$ (gorizontal)
Test nuqtalar bilan aniqlaymiz:
$x=0$, $y = \frac{-13}{-3} = \frac{13}{3} > 0$ (II chorak)
$x=4$, $y = \frac{12 - 13}{1} = -1$ (IV chorak)
$x=-1$, $y = \frac{-3 - 13}{-4} = \frac{-16}{-4} = 4$ (II chorak)
$x=5$, $y = \frac{15 - 13}{2} = 1$ (IV chorak)
$x=10$, $y = \frac{30 - 13}{7} = \frac{17}{7} > 0$ (I chorak)
Demak, grafigi I, II va IV choraklardan o'tadi.
Javob: A) I, II va IV
8. Masala: $f(x) = \frac{2x - 5}{x + 3}$ va $g(x) = 7$ bo'lsa, $g(f(x))$ ni toping.
Hisoblash:
$g(f(x)) = g$ har doim 7 ga teng, chunki $g(x) = 7$ konstant funksiya.
Javob: B) 7
Umumiy: 8 ta masala yechildi.